Bài 99: Những cuộc Truyền Tin trong Kinh Thánh | Dưới Ánh Sáng Lời Chúa

TGPSG -- Trong tâm tình đón mừng đại lễ Giáng Sinh, chúng ta không thể không nhắc đến một sự kiện rất quan trọng, qua đó Thiên Chúa thực hiện chương trình cứu độ nhân loại. Đó chính là biến cố truyền tin cho Đức Ma-ri-a. Tin Mừng Lu-ca thuật lại cách chi tiết câu chuyện này (x. Lc 1,26-38) và được tóm tắt trong lời nguyện nhập lễ của Chúa Nhật IV Mùa Vọng : “Lạy Chúa, Chúa đã dùng lời thiên sứ truyền tin mà cho chúng con biết thật Ðức Ki-tô, Con Chúa, đã xuống thế làm người…”

Việc thụ thai và sinh hạ Đức Giê-su cách lạ lùng bởi Đức trinh nữ Ma-ri-a là do bởi quyền năng Thiên Chúa, và biến cố này trở nên vô tiền khoáng hậu trong chương trình cứu độ của Thiên Chúa.

Kinh Thánh đã kể lại những cuộc truyền tin mà sau đó là một cuộc thụ thai lạ thường. Đứa trẻ sinh ra bởi những cuộc truyền tin ấy thường có một sứ mạng đặc biệt trong lịch sử cứu độ Ít-ra-en.

Chúng ta sẽ tìm hiểu về những cuộc truyền tin ấy trong tương quan với cuộc truyền tin cho Đức Ma-ri-a.

I. Ý nghĩa từ “truyền tin” trong Ki-tô giáo

“Truyền tin” là hạn từ được dịch bởi tiếng La-tinh “annuntiatio”, nghĩa là sự công bố, sự loan báo, thông truyền. “Truyền tin” là hành động loan báo một sự kiện hay một việc sắp xảy ra nhưng còn ẩn kín, chưa hoàn toàn tỏ lộ. Thiên sứ Gáp-ri-en đến với Đức Ma-ri-a và tỏ cho biết Thiên Chúa muốn Mẹ đón nhận một sứ mạng trọng đại. Sau khi được thiên sứ giải thích, Đức Ma-ri-a đã vâng theo và xin Thiên Chúa thực hiện điều thiên sứ vừa nói (x. Lc 1,38). Giáo Hội gọi diễn tiến cuộc gặp gỡ này là “truyền tin” và từ đó Phụng Vụ đã có ngày lễ Truyền Tin, tiếng La-tinh là Annuntiatio Beatae Mariae Virginis (Việc Truyền tin cho Đức Trinh Nữ Maria), được cử hành vào ngày 25 tháng 3, tức là 9 tháng trước Lễ Giáng Sinh, bằng với thời gian thông thường của một người, từ lúc thụ thai cho đến khi chào đời.

II. Các cuộc truyền tin trong Kinh Thánh

Trong Kinh Thánh, biến cố truyền tin cho Đức Ma-ri-a cũng như các câu chuyện kể về các cuộc truyền tin cho thấy sự can thiệp của Thiên Chúa vào lịch sử con người, thường là trong một hoàn cảnh éo le như tuổi già hoặc son sẻ, và được trao cho một sứ mạng đặc biệt kèm theo một lời hứa sinh con. Chúng ta cùng tìm hiểu những cuộc truyền tin này.

1. Cuộc truyền tin cho nữ tỳ Ha-ga

Sau khi ông Áp-ram rời khỏi thành Ua miền Ba-by-lon, Đức Chúa hứa cho dòng dõi ông trở thành một dân tộc lớn (x. St 12,2). Lời hứa này được lặp lại nhiều lần (x. St 13,16 ; 17,20 ; 22,17). Nhưng vì bà Xa-rai son sẻ, không sinh con được, nên bà suy nghĩ xem phải làm thế nào để lời hứa của Chúa có thể được thực hiện và bà đã cho nữ tỳ của mình là Ha-ga đến với ông Áp-ram, chồng bà. Khi thấy mình có thai, Ha-ga sinh lòng tự cao và đã coi thường bà chủ Xa-rai khiến bà phát ghen với cô. Bà đã hành hạ nữ tỳ Ha-ga đến nỗi cô phải bỏ trốn đến gần một suối nước trong sa mạc. Tại đây, thiên sứ của Chúa hiện ra với người nữ tỳ và truyền cho nàng phải trở về phục tùng bà chủ như trước và báo cho Ha-ga biết là đứa trẻ sinh ra sẽ được gọi là Ít-ma-en, nghĩa là “Đức Chúa đã nghe” (St 16,11) và dòng dõi của nó sẽ nên đông đúc (x. St 16,10). Tín đồ Hồi giáo coi Ít-ma-en là tổ phụ của người Ả-rập và họ cho rằng Ít-ma-en mới là con chính thức của tổ phụ Áp-ra-ham.

2. Cuộc truyền tin cho Áp-ra-ham và Xa-ra.

Thiên Chúa đã nhắc lại cho Áp-ra-ham rằng Xa-ra, vợ ông sẽ sinh cho ông một con trai (x. St 17,1-22). Đây quả là điều không thể xảy ra đối với con người, vì bà Xa-ra thì hiếm muộn son sẻ, lại đã cao niên. Vì thế Thiên Chúa đã lặp lại đến 3 lần việc bà Xa-ra được thụ thai và sinh con (x. St 17,16.19.21). Chưa hết, Thiên Chúa còn đến với Áp-ra-ham qua hình hài ba người khách thần bí tại cụm sồi Mam-rê, được hiểu như sự xuất hiện của Đức Chúa (x. St 18). Khi nghe người khách nói sang năm bà sẽ có thai, bà Xa-ra đã cười thầm và tự bảo : “Mình đã cằn cỗi rồi, còn hưởng được vui thú nữa sao ? Ông nhà mình lại là một ông lão !” (St. 18,12). Khi biết bà Xa-ra đã cười vì nghi ngờ như thế, người khách lạ đã nói : “Tại sao Xa-ra lại cười và nói : ‘Có thật tôi già thế này mà còn sinh đẻ được chăng ?’ Nào có điều gì kỳ diệu vượt sức Đức Chúa ?” (St 18,13-14). Chúa đã thực hiện điều Người đã hứa, nghĩa là bà Xa-ra có thai và sinh cho ông Áp-ra-ham một con trai, và ông đặt tên cho đứa trẻ là I-xa-ác, nghĩa là “Nó cười” (x. 21,1-6).

3. Cuộc truyền tin cho thân mẫu ông Sam-sôn

Vào thời Ít-ra-en chưa có vua, chỉ có các thủ lãnh là những người nhận được đặc sủng của Chúa, đứng ra lãnh đạo dân Ít-ra-en trong một thời gian. Bấy giờ thiên sứ của Đức Chúa hiện ra với vợ ông Ma-nô-ác và báo cho bà biết rằng bà sẽ sinh một con trai dù bà son sẻ lâu năm. Con trẻ sẽ là một “na-dia của Thiên Chúa”, nghĩa là được thánh hiến cho Thiên Chúa ngay từ lòng mẹ, và chính con trẻ này sẽ cứu dân Ít-ra-en khỏi tay người Phi-li-tinh. Thế rồi bà đã sinh hạ một con trai và đặt tên cho con trẻ là Sam-sôn (x. Tl 13,1-5. 9-24). Sam-sôn được Thiên Chúa ban cho một sức mạnh thần kỳ đến độ chỉ cần một chiếc xương hàm lừa có thể đánh bại hàng ngàn quân Phi-li-tinh (x. Tl 15,16). “Ông làm thủ lãnh Ít-ra-en được hai mươi năm” (Tl 16,31).

4. Cuộc truyền tin cho người phụ nữ Su-nêm

Vào thời ngôn sứ Ê-li-sa, có một phụ nữ miền Su-nêm, bà son sẻ, không có con, nhưng bà hằng kính sợ Thiên Chúa và có lòng hiếu khách. Một hôm bà đã đón tiếp ngôn sứ Ê-li-sa cách rất chu đáo, nên người của Thiên Chúa tức là vị ngôn sứ đã báo tin cho bà biết là bà sẽ sinh một con trai (x. 2 V 4,8-17). Câu chuyện không nói đến tên của người phụ nữ này, cũng như tên của chồng bà, và ngay cả tên đứa con họ sẽ sinh ra, nhưng cho thấy lòng hiếu khách và quảng đại trổi vượt của bà, nhất là một lòng tin vững mạnh. Tất cả các điều đó đã thúc giục bà vội vã lên đường chạy tìm cho bằng được người của Thiên Chúa đến cứu giúp, khi đứa con trai của bà đột nhiên mà chết. Và vị ngôn sứ đã làm cho đứa trẻ sống lại (x. 2 V 4,18-37). Đứa trẻ không có sứ mạng đặc biệt nào nhưng như món quà Thiên Chúa ân thưởng cho người mẹ đã quảng đại đón tiếp và giúp đỡ vị ngôn sứ.

5. Cuộc truyền tin cho vua A-khát 

Vào cuối thế kỷ thứ VIII tCN, đế quốc Át-sua đe dọa tấn công và xâm chiếm các vương quốc Ít-ra-en và A-ram ở phía Bắc Ít-ra-en. Vua A-khát nước Giu-đa ở phía Nam từ chối liên minh với các vua Ít-ra-en và A-ram để chống lại đế quốc Át-sua. Dân chúng sống trong lo âu sợ hãi. Vì thế Thiên Chúa sai ngôn sứ I-sai-a đến trấn an vua A-khát đừng run sợ cho dù có xảy ra chuyện gì đi nữa (x. Is 7,1-9). I-sai-a nói với vua A-khát : “Ngươi cứ xin Đức Chúa là Thiên Chúa của ngươi ban cho ngươi một dấu” (7,11). Nhưng, vua A-khát vì cứng lòng tin đã từ chối với lý do giả dối rằng “không dám thử thách Đức Chúa” (7,12). Nghe vậy, I-sai-a liền nói : “Nghe đây hỡi nhà Đa-vít ! Các ngươi làm phiền thiên hạ chưa đủ sao mà còn muốn làm phiền cả Thiên Chúa của tôi nữa ? Vì vậy, chính Chúa Thượng sẽ ban cho các ngươi một dấu : Này đây người thiếu nữ sẽ mang thai, sinh hạ con trai và đặt tên là Em-ma-nu-en” ( Is 7,13-14).

“Người thiếu nữ” có thể ám chỉ người vợ trẻ của vua, danh từ này trong tiếng Híp-ri là עַלְמָה (“alma”), có nghĩa gốc là “giấu kín, không tỏ lộ”. Đây là một từ Híp-ri hiếm gặp trong Kinh Thánh, được dùng để nói đến hai người phụ nữ ngoại lệ liên quan đến số phận của dân Ít-ra-en, đó là bà Rê-bê-ca và bà My-ri-am. Rê-bê-ca là vợ của I-xa-ác (x. St 24) và là mẹ của một dân tộc đông đúc được hứa ban cho Áp-ra-ham. Bà được gọi là “alma” vì bà đã hoàn toàn hướng về người khác với một thái độ niềm nở đón tiếp và dâng hiến chính mình. Còn My-ri-am là người chị đã bảo vệ Mô-sê em mình khỏi chết, khi vua Pha-ra-ô ra lệnh giết chết mọi bé trai sơ sinh người Híp-ri (Xh 1,22), nhờ đó sau này Mô-sê trở thành vị cứu tinh của dân tộc. Chúng ta có thể tìm thấy ý tưởng trên đây trong lời sấm của I-sai-a khi ông loan báo rằng Thiên Chúa sẽ làm xuất hiện một điều mới, một dấu lạ. Đối với dân Ít-ra-en, trong bối cảnh chiến tranh và sự bất trung của dân lúc bấy giờ, thì lời loan báo về việc một thiếu nữ sẽ sinh hạ con trai ở Is 7,14 đã trở thành niềm hy vọng về Đấng Mê-si-a mà Thiên Chúa sẽ gửi đến để giải thoát dân Người. Trong bản dịch LXX (bản dịch Hy-lạp), từ “alma” (עַלְמָה) được dịch là “parthenos” (παρθένος), có nghĩa là “trinh nữ” : “Này đây, Trinh Nữ sẽ thụ thai …” như chúng ta thấy trong trình thuật truyền tin cho thánh Giu-se được Tin Mừng Mát-thêu ghi lại. Và đây thực sự là một trình thuật tuyệt vời cho thấy rằng với Đức Ma-ri-a qua lời thưa “xin vâng”, Thiên Chúa đã thực hiện một điều mới, một dấu lạ ! Cũng như Rê-bê-ca, Đức Ma-ri-a đã dâng hiến chính mình để lời hứa của Thiên Chúa được thực hiện, và dân của Người thấy được một tương lai rạng ngời.

6. Cuộc truyền tin cho ông Da-ca-ri-a

Đây là cuộc truyền tin của thiên sứ Gáp-ri-en báo tin cho ông Da-ca-ri-a biết vợ ông là Ê-li-sa-bét sẽ sinh một con trai (x. Lc 1,5-23). Ông Da-ca-ri-a là một tư tế Đền thờ Giê-ru-sa-lem, vợ ông là Ê-li-sa-bét cũng thuộc dòng dõi tư tế A-ha-ron.

Đứa trẻ do bà Ê-li-sa-bét hạ sinh phải được đặt tên là Gio-an có nghĩa là Đức Chúa thương xót, Đức Chúa thi ân. Gioan có một sứ mạng đặc biệt làm tiền hô dọn đường cho Đấng Mê-si-a như được tiên báo trong sách ngôn sứ Ma-la-khi “Này Ta sai sứ giả của Ta đến dọn đường trước mặt Ta” (Ml 3,1).

7. Truyền tin cho thánh Giu-se và Đức Ma-ri-a

Trong cuộc truyền tin cho Áp-ra-ham và Xa-ra về việc sinh hạ một người con, Thiên Chúa cần đến sự cộng tác của một đôi vợ chồng để sinh ra một dân tộc cho dù họ đã già nua tuổi tác : Áp-ra-ham 100 tuổi còn Xa-ra thì 90 tuổi, việc sinh hạ đối với họ quả là không thể xảy ra xét theo lẽ tự nhiên.

Trong cuộc truyền tin để Ngôi Lời làm người, Thiên Chúa đã cần đến một người nữ để làm mẹ. Người đã chọn Đức Ma-ri-a, một thiếu nữ không biết đến việc vợ chồng, nhưng đã thụ thai bởi quyền năng Chúa Thánh Thần (x. Lc 1,34). Thiên Chúa cũng cần đến một người cha để đặt tên cho con trẻ. Nhưng trước khi Ma-ri-a và Giu-se về chung sống với nhau, trinh nữ Ma-ri-a đã mang thai bởi quyền năng Chúa Thánh Thần khiến Giu-se định tâm rời bỏ Ma-ri-a cách kín đáo. Thiên Chúa phải can thiệp qua cuộc truyền tin Giu-se để ông đón nhận Ma-ri-a và hài nhi còn trong dạ mẹ (x. Mt 1,19-25).

Dù là cuộc truyền tin cho cô Ha-ga, ông Áp-ra-ham và bà Xa-ra, hay vua A-khát, cũng như với ông Da-ca-ri-a, thánh Giu-se và Đức Ma-ri-a thì điều Thiên Chúa đòi hỏi là niềm tin vào Thiên Chúa và chấp nhận để cho Thiên Chúa thực hiện kế hoạch của Người nơi những người con sẽ được ban cho họ. Thiên Chúa không áp đặt nhưng mời gọi con người đón nhận và cộng tác vào kế hoạch cứu độ của Người.

Cầu nguyện

Cùng với Đức Ma-ri-a trong biến cố truyền tin, chúng ta ca tụng Chúa qua lời kinh Magnificat :

“Linh hồn tôi ngợi khen Đức Chúa,
thần trí tôi hớn hở vui mừng
vì Thiên Chúa, Đấng cứu độ tôi.

Phận nữ tỳ hèn mọn,
Người đoái thương nhìn tới ;
từ nay, hết mọi đời sẽ khen tôi diễm phúc.

Đấng Toàn Năng đã làm cho tôi
biết bao điều cao cả,
danh Người thật chí thánh chí tôn !

Đời nọ tới đời kia,
Chúa hằng thương xót
những ai kính sợ Người.

Chúa giơ tay biểu dương sức mạnh,
dẹp tan phường lòng trí kiêu căng.
Chúa hạ bệ những ai quyền thế,
Người nâng cao mọi kẻ khiêm nhường.
Kẻ đói nghèo, Chúa ban của đầy dư,
người giàu có, lại đuổi về tay trắng.

Chúa độ trì Ít-ra-en, tôi tớ của Người,
như đã hứa cùng cha ông chúng ta,
vì Người nhớ lại lòng thương xót
dành cho tổ phụ Áp-ra-ham
và cho con cháu đến muôn đời.” A-men.